Op de een of andere manier heb ik van jongs af aan een ziekelijke afkeer van smakken (en eigenlijk alle vieze geluidjes die men met de mond kan maken)ontwikkeld.

Het was voor mijn ouders en zusjes een ramp om met mij aan tafel te zitten. Als een havik hield ik mijn tafelgenoten in de gaten en als er ook maar iemand een kauwend geluid maakte, ging ik tekeer alsof mijn gehoor verkracht werd. Dat gebeurde dus zo’n beetje elke avond aangezien er elke avond werd gekauwd aan tafel.
Ik ben er niet trots op, maar ik heb mijn familie behoorlijk getiranniseerd met mijn afkeer. Scheldkanonnades, vuile blikken en vernederingen vielen hen ten deel. Op een gegeven moment realiseerden mijn ouders dat het zonder mij veel prettiger dineren was en daarom protesteerden ze ook niet toen ik aankondigde dat ik voortaan op mijn kamer zou eten. Als ik al iets at.

Je zou denken dat het nu anders zou zijn, dat ik als volwassen vrouw over mijn probleem zou zijn gegroeid, maar dat is helaas niet zo. Gelukkig begeef ik me steeds minder vaak in een omgeving waar veel gesmakt wordt. In het onderwijs was dit nog weleens een probleem: op schoolreisje in een bus vol met leerlingen die kilo’s snoep in hun rugzak hadden. In de klas waar iedereen kauwgom eet, omdat pubers nu eenmaal onzeker zijn over hun adem. Ik greep het devies van de buschauffeur om niet te eten in de bus dan ook aan als excuus om als een nazi het snoepgoed uit de handen van de leerlingen te grijpen “Je hebt de buschauffeur toch gehoord? Niet eten en drinken in de bus?”. Ook in de klas was ik gespitst op kauwgomkauwers. Aangezien ik in mijn jeugd al getraind werd op het herkennen van kauwbewegingen bleef zelfs de zachtste kaakofonie niet onopgemerkt. “Mevrouw…hoe ziet u dat?????” riepen de leerlingen regelmatig met verbazing. Ik kon ze moeilijk vertellen dat ik mijn zusjes om dezelfde reden regelmatig een klap had verkocht toen ik een puber was.

De enige plek waar ik nog geconfronteerd wordt met smerige eters is het openbaar vervoer. En daar bevindt zich een hoge concentratie van het soort, helaas. Zo zat ik gisteren in de bus en ik hoorde een klak-geluidje. Ik wist direct dat het kauwgom was en ik wist ook direct welke persoon verantwoordelijk was voor de geluidsproductie. Ik wil niet generaliseren, maar meestal zijn het pubers of mensen van wie men het uiterlijk doorgaans niet zou omschrijven als “klassiek”. Deze vrouw had een zwarte pruik, een aantal gouden piercings en tanden, tatoeages en een paar kilo vet te veel. Luid bellend en klappend met haar kauwgom voorzag ze de bus van een soort culinaire beatbox.

Als ik zoiets hoor dan denk ik niet: “Bah,” het gaat veel verder. Ik krijg een gevoel in mijn maag alsof ik verliefd ben; alles trekt samen. Daarnaast begin ik te zweten en krijg ik het benauwd. Iemand die smakt kan rekenen op een heel vuile blik van mij (een soort van B.A. Baracus hoofd), die blik is trouwens ook inzetbaar wanneer mensen vuilnis op straat gooien of op straat kwatten. Maar tegenwoordig blijft het bij een vuile blik van mijn kant en zet ik de muziek van mijn iPhone net zo hard totdat al het omgevingsgeluid verdwijnt.

Op zich denk ik dat er meerdere mensen zijn die zich storen aan eetgeluiden, het is geen abnormale ergernis. Net zoals met je nagels over het schoolbord krassen. Ik heb overigens meer geluidjes in mijn irritatielijst staan. Eén daarvan is fluiten. Ik haat het als mensen zogenaamd vrolijk die schelle toon aan me opdringen. En laatst ontdekte ik een nieuw vervelend geluid. Het bestond al langer dan vandaag de dag, maar nu ik op kantoor werk, valt het me pas op hoe irritant het is. En dat is het geluid van een lepeltje dat in een vol koffiekopje roert. Het gedempte aritmische getik werkt me op de zenuwen. Gelukkig er is maar één persoon in mijn nabije omgeving die koffie drinkt. Dus ik denk dat ik een uitbarsting a la 14-jarige Lianne wel onder controle kan houden.

En over barsten gesproken. Ik zou zeggen: barst maar los: Welke “normale” of “abnormale” geluidjes vinden jullie vervelend?

Update: Iemand op Facebook wees me op Misofonie. Als ik de Wikipedia pagina daarover bekijk, zijn er akelig wat overeenkomsten (die heb ik voor het gemak maar even dikgedrukt):

Misofonie

Misofonie is een neurologische aandoening waarbij specifieke geluiden heftige gevoelens van woede, haat of walging oproepen. Letterlijk betekent misofonie haat van geluid, van het Griekse μῖσος (misos) “haat” en φωνή (phónè) “stem, geluid”. De naam misofonie is 2001 vastgelegd door de Amerikaanse wetenschappers Margaret Jastreboff en Pawel Jastreboff. Er bestaan ook andere benamingen voor misofonie zoals Selective Sound Intolerance en Selective Sound Sensitivity Syndrome (4S). In Nederland werd de aandoening in 2009 ontdekt door prof. dr. Damiaan Denys.

Omschrijving en symptomen[bewerken]

Misofonie is vooral een afkeer van geluiden die door mensen geproduceerd worden, zoals mond- en keelgeluiden (smakken, slikken, ademen, neus ophalen, etc). Ook geluiden als typen op een toetsenbord, klikken met een pen en lopen met hakken op een harde vloer zijn veelvoorkomende triggers. Over het algemeen gaat het om neutrale en zachte geluiden. Doordat er een hyperfocus (overconcentratie) voor bepaalde geluiden ontstaat, zijn mensen met misofonie in staat om deze geluiden boven alles uit te horen. Voor veel misofoniepatiënten geldt dat zij ook visuele triggers hebben, zoals het zien van repeterende bewegingen.

De emoties die worden opgeroepen zijn vaak dermate heftig, dat mensen die aan misofonie lijden hun triggers zoveel mogelijk vermijden. Dit kan tot gevolg hebben dat zij in een sociaal isolement komen. Mensen met misofonie kampen ook met spanning, stress, concentratieproblemen en angsten zoals anticipatieangst (verwachtingsangst) en angst om de controle te verliezen(!!!).

Bij misofonie is de betekenis van geluid en de aanraking ermee in iemands verleden cruciaal, de auditieve karakteristieken spelen een secundaire rol. Geluiden die in het verleden zijn geassocieerd met iets negatiefs, zullen hevige negatieve reacties uitlokken. Zo ontstaat een geconditioneerde negatieve responscirkel (pavlovreactie) met verhoogde alertheid (hypervigiliteit) en toegenomen emotionele stress. Verandering in emotionele toestand, zoals stemming en angst, verhoogt de algehele opwinding (arousal) in het lichaam waardoor mogelijke dreiging in de omgeving weer beter gedetecteerd kan worden. Dit is een normaal beschermingsmechanisme. Alleen al denken aan mogelijke blootstelling aan deze geluiden, of het horen van het zachtste geluid, kan dan al een sterke reactie oproepen. Het mechanisme achter misofonie heeft dus te maken met een creatie van een geconditioneerde reflex die specifieke geluidspatronen verbindt aan een negatieve emotie.

Misofonie kan voorkomen in combinatie met tinnitus (oorsuizen), hyperacusis (overgevoeligheid) of fonofobie. Het komt voor mensen met een normaal gehoor en bij mensen met een vorm van gehoorverlies.

Over het ontstaan van misofonie is nog weinig bekend. Meestal ontstaat het tussen het 8e en het 12e levensjaar. Er is nauwelijks wetenschappelijke literatuur beschikbaar. Begin 2013 werd de meest uitgebreide studie tot nu toe gepubliceerd, waarin de symptomen van 42 Nederlandse misofoniepatiënten werden beschreven.