Al twee dagen ben ik Stanley. En ik vind dat erg verwarrend.
Stanley is een man. Hij werkt bij een bedrijf in kamer 427 waar hij via een computerscherm te horen krijgt wat hij moet doen: toetsen indrukken op het toetsenbord. Als Stanley op een dag op kantoor komt, zijn al zijn collega’s verdwenen en hij krijgt geen nieuwe opdrachten door via zijn computer. Stanley vermoedt dat er iets niet in de haak is en doet iets dappers: hij stapt uit zijn kantoor om op onderzoek uit te gaan.
Dit is dus een computerspel. The Stanley Parable. Een heel slim computerspel, want ik begrijp er niets van. Door middel van een voice-over wordt verteld wat Stanley gaat doen, of beter gezegd: wat jij gaat doen, want jij bent Stanley. De voice-over, warm en met Engels accent, vertelt exact wat Stanley allemaal doet: “Stanley wondered where his co workers were.””Stanley took the stairs up.” “Stanley chooses the door on his left.” Hierdoor haal je het niet in je hoofd om de trap naar beneden of de rechter deur te nemen. Je volgt braaf de route die het spel voor je bedacht heeft.
Na een aantal minuten laat het spel je geloven dat je het systeem hebt verslagen. Het gaat allemaal om het verslaan van het “mind control system”, want, zo vindt Stanley, hij zal zich nooit meet laten controleren door het bedrijf. Als hij dan het mind control systeem uitschakelt, belandt hij in een oase van rust en geluk. Maar daarna gebeurt er iets vreemds: het beeld wordt zwart en een paar seconden later bevindt Stanley zich weer in kamer 427. Het verhaal begint opnieuw. Ik ging dus weer als een brave speler het hele verhaal volgen om na een paar minuten weer op hetzelfde punt uit te komen. Iemand met een wat recalcitranter karakter zal waarschijnlijk al bij de tweede keer spelen andere keuzes hebben gemaakt, maar toen ik gisteravond naar bed ging, nam ik me voor om het vandaag anders te doen: vandaag zou ik het spel te slim af zijn.
Maar vandaag was het niet veel beter. Ik nam de trap naar beneden in plaats van naar boven, Stanley eindigde dood op het trottoir. Vragen bij mij achterlatend als: hebben we werkelijk de controle over ons brein? Hebben we überhaupt weleens controle over onszelf? In het spel The Stanley Parable is het duidelijk dat je nergens controle over hebt. En het echte leven kun je ook maar deels naar je hand zetten. Als ik morgenochtend aardbeien met beschuit wil eten, loop ik naar de winkel om aardbeien te kopen. Dat controleer ik. Maar wat als de Albert Heijn geen aardbeien meer heeft? Dan heb ik alle controle over een goddelijk ontbijt verloren. En als ik die onzekerheid uit zou willen bannen dan zou ik zelf aardbeien moeten telen, maar als het het hele jaar kut weer is geweest valt er niets te oogsten. Eigenlijk kun je bijna niets controleren. Je kunt enkel bepaalde keuzes maken, zodat je jezelf wijsmaakt dat je iets controleert, maar dat is een illusie.
De tweede poging koos ik ervoor om niet rechtdoor te lopen naar “The mind control facility”, maar linksaf te gaan bij “escape” (zie foto). Terwijl de voice-over naar me riep dat ik mijn dood tegemoet liep en dat ik nog steeds terug kon, liep ik stug door. Ik vertrouwde het spel niet meer. Mijn koppigheid moest ik bekopen met een pijnlijke dood in een soort van pletmachine. “Do you see that Stanley was already dead from the moment he hit start?” Het is niet echt opbeurend om je te realiseren dat ook ik al ten dode ben opgeschreven vanaf het moment dat ik op de wereld werd gezet. Ik ga dood en leef mijn eigen parabel waarbij hetzelfde zich steeds herhaalt, ook al denk ik dat ik bepaalde keuzes maak die de herhaling doorbreken. De dingen die je in het leven doet zijn niet meer dan meubelstukken in het huis van herhaling.
Stanley en ik zijn vandaag wel acht keer opnieuw gestart en afwijken van de gebaande paden heeft niets dan ellende opgeleverd. Het bekende pad volgen resulteert steeds weer in vrede en geluk en dat voelt wel een stuk fijner dan die pletmachine. Als het zo doorgaat denk ik dat Stanley en ik de komende weken veel samen zullen zijn en dat is eigenlijk ook best gezellig.
Ongezouten rapen 