Ongezouten rapen

Cijfer: 8

” Ik moet er representatief uitzien voor mijn werk! Jij hebt niet eens een baan. Je doet niets anders dan mijn leven zuur maken! Dat is jouw fulltimebaan! Om mijn leven tot een hel te maken!” Aldus de vader van Margaux Fragoso tegen zijn dochter in het boek Tijger, Tijger. En dat roept meteen de vraag op: wie heeft nu haar jeugd verpest? Haar vader of de man die haar van haar zevende tot ver in haar tienerjaren heeft misbruikt?

Een boek over pedofilie, niet bepaald een thema waar veel mensen op zitten te wachten, maar wel een actueel thema. De actualiteit biedt ons vaak een zicht op de praktijken van pedofielen, en die zijn niet mis. Dit resulteert in publieke walging en het afzetten van pedofielen als onmenselijke monsters. De gedetailleerde procesbeschrijving van Robert M. bijvoorbeeld is zo afgrijselijk dat we niet anders kunnen reageren dan: “van mij mogen ze zijn pik eraf hakken.” Logisch, want het lees dat een pedofilie aanricht bij kinderen is onherstelbaar.

Dat blijkt ook uit het verhaal van Margaux Fragoso. Ze heeft haar ervaringen met een pedofiel van haar zevende tot ongeveer haar twintigste opgetekend in een boek. Geinteresseerden krijgen nu de kans om een pedofiel van dichtbij te ontmoeten. En ik gebruik bewust het woord ontmoeten, omdat Fragoso zeer gedetailleerd het gedrag van haar pedofiel Peter weet te beschrijven. Fragoso is voor haar verslaglegging teruggegaan naar het kind in haar en heeft getracht de gebeurtenissen in haar jeugd te beschrijven zoals ze die als kind heeft ervaren. Dit resulteert in een volkomen onbevooroordeeld portret van de wereld en de mensen om zich heen, zonder inmenging van het volwassen moraal. Vanuit die moraal zouden we Peter moeten haten en dat doen we ook, maar in Fragoso’s memoires doorklinkt enkel de liefde die ze heeft voor de minstens 35 jaar oudere man. Het is die liefde die ons enigszins doet laten begrijpen hoe pedofielen jarenlang ongestoord hun gang kunnen gaan.
De schrijfstijl van Fragoso is indrukwekkend. Ze schrijft vanuit het perspectief van haar jongere ik, maar ze doet dit niet met een kinderlijk vocabulaire. Zelf hier en daar zijn de zinnen wat poetisch. Afgewisseld met oprechte innerlijke beschouwingen komt Fragoso hiermee weg.

De passages die het misbruik letterlijk becshrijven, zijn niet voor de poes. Fragoso gaat hier zeer gedetailleerd te werk en dat zal niet elke lezer smaken. Met name het gedeelte dat ‘Nina’ is genoemd, is een behoorlijke ‘pain in the ass’ om te lezen. Fragoso zei hierover in een interview dat haar man dat gedeelte niet kan lezen, omdat hij steeds in huilen uitbarst. De Amerikanen mikken graag op het sentiment, maar vaststaat is dat de passage de meest verschrikkelijke is uit het boek. Het feit dat ze in het boek staat getuigt wel weer van lef.

Wat Tijger, Tijger nu is, blijft onduidelijk. Is het een waarschuwingspamflet, een  loutering, een wraakactie, of gewoon een uitbuiting? De meningen zijn hierover verdeeld. Ik denk niet dat het boek een wraak is op Peter, zo is het niet geschreven. Het is eerder een verwijt naar haar tirannieke vader en haar absente moeder, die er bekaaider vanaf komen dan Peter. Maar wellicht is het ook niet de bedoeling van Fragoso geweest om dit verwijt te laten doorklinken. Ik denk dat ze gewoon een heel uitzonderlijk verhaal wilde opschrijven.